Może i wiesz mniej więcej, gdzie postawić przecinek. Kropka? Na końcu zdania, wiadomo! Znak zapytania? Nazwa mówi sama za siebie! Ale przyznaj – kiedy dwa interpunkcyjne ancymonki zbiegną się w jednym miejscu, zdarza Ci się pomyśleć „Kurczę, to który pierwszy?”. Przeczytaj uważnie ten tekst, a zbiegi znaków interpunkcyjnych nie będą już dla Ciebie trudnością.
Jak zwykle w tekstach o poprawności językowej proponuję Ci zabawę: ja zadaję zagadkę, a Ty zgadujesz. A potem dopiero sprawdzasz, czy zgadłeś dobrze, OK?
Jak zwykle też zilustrowałam tekst wypowiedziami ekspertów z Poradni Językowej PWN. Mam nadzieję, że pozwolą Ci one jeszcze lepiej zrozumieć i jeszcze lepiej zapamiętać.
Gotowy? Zaczynamy!
1. Cudzysłów + kropka
Wybierz poprawną wersję:
A. Powiem to, co mawiał w takich sytuacjach mój dziadek: „Niech się dzieje wola nieba. Z nią się zawsze zgadzać trzeba.”
B. Powiem to, co mawiał w takich sytuacjach mój dziadek: „Niech się dzieje wola nieba. Z nią się zawsze zgadzać trzeba.”.
C. Powiem to, co mawiał w takich sytuacjach mój dziadek: „Niech się dzieje wola nieba. Z nią się zawsze zgadzać trzeba”.
Właściwa odpowiedź to C. Tak obstawiałeś? Super! Nie tak? No cóż… Ale głowa do góry i skup się teraz, bo wytłumaczę Ci łopatologicznie.
Cd. artykułu pod grafiką >>
Od czego jest kropka? Od tego, żeby kończyć zdanie. A gdzie się kończy zdanie? Po cudzysłowie przecież! To dlaczego chciałeś stawiać ją gdzie indziej?
Powiem Ci więcej. Nawet gdyby cytat nie był częścią dłuższego zdania, to i tak kropka stałaby po cudzysłowie, np.
I co tu robić? „Niech się dzieje wola nieba. Z nią się zawsze zgadzać trzeba”.
Uwaga! Trochę inaczej to wygląda w przypadku cytatów zakończonych innym znakiem:
- Gdy wypowiedź w cudzysłowie kończy się znakiem zapytania, wykrzyknikiem lub wielokropkiem, to znak ten zostaje – niezależnie od kropki na końcu. A więc np.
Zapytała: „Czy naprawdę chcesz to zrobić?”.
- Jeśli cytat zakończony wykrzyknikiem, znakiem zapytania lub wielokropkiem jest samodzielnym zdaniem, to po cudzysłowie nie ma już nic. Nawet tej najważniejszej kropki. Np.
„I ty, Brutusie, przeciwko mnie?” To zdanie zna każdy, kto słyszał o Juliuszu Cezarze.
2. Kropka (od skrótu) + kropka (kończąca zdanie)
Wybierz poprawną wersję:
A. Ostatnio widziałam go w 2010 r..
B. Ostatnio widziałam go w 2010 r.
Prawidłowa odpowiedź to a… właśnie że nie A! B. Jedna kropka musi ustąpić. Która? Tym razem pewnie ta końcowa, ale jakie to ma znaczenie? Wyglądają podobnie.
3. Znak zapytania/wykrzyknik + wielokropek
Wybierz poprawną wersję:
A. Chcesz powiedzieć, że on już nigdy nie wróci?…
B. Chcesz powiedzieć, że on już nigdy nie wróci…?
Tu mam pewien dylemat. Powiem Ci tak: najbezpieczniej będzie pisać jak w punkcie B, bo taką wersję podaje słownik interpunkcyjny. Ale prof. M. Bańko skłonny jest dopuścić tu nieco swobody:
4. Nawias + kropka
Wybierz poprawną wersję:
Powiem Ci później. (Jeśli zapomnę, to mi przypomnij).
Powiem Ci później. (Jeśli zapomnę, to mi przypomnij.)
Jeśli analogicznie do zasad z punktu 1 obstawiłeś A, to masz rację. To ta sama sytuacja.
Jeśli stawiałeś na B – tym razem pudło. Wiem, że samotna kropka wydaje Ci się dziwna. Ale nie tylko Ty masz z nią problem! Na palcach jednej ręki mogę zliczyć teksty, w których widziałam prawidłowy zapis. Polacy najwyraźniej wolą stawiać znaki interpunkcyjne po angielsku:
***
Jak widzisz, nie taki byk straszny, jak go malują. Zbiegi znaków interpunkcyjnych da się okiełznać. Zacznij ze ściągawką. Zanim się spostrzeżesz, nie będziesz mógł się nadziwić, jak mogłeś tego wszystkiego nie wiedzieć.
- 9 błędów interpunkcyjnych, które (prawdopodobnie) popełniasz Sprawdź, jak Ci idzie stosowanie znaków przestankowych.
- Czuły złośliwiec. Poznaj ludzką twarz przecinka Wielu go nie lubi, a to całkiem sympatyczny gość. Przekonaj się, jak wiele zalet ma… przecinek.
Profesor Bańko – mistrz! 😀
Przy zbiegu wielokropka z pytajnikiem wolę dać pierwszeństwo pytajnikowi. Nie podoba mi się ta dziura, która powstaje w zestawieniu:
Coś coś coś…?
W każdym innym przypadku podpisuję się całą swoją klawiaturą (czyli wirtualnymi rękami i nogami) 🙂
„Człowiek przed słownikiem” – filozofia prof. Bańki. Mi też się podoba :D. A nad tymi dziurami nigdy się nie zastanawiałam. Może oddają właśnie dziurę w myśleniu, jaka się robi przy mocnych emocjach? 😉
Jestem za tym, żeby sygnalizować dziurę w myśleniu, ale najpierw zaznaczyć, że myślimy pytająco 😀
Ewa, tak to pięknie powiedziałaś, że sama chyba zacznę stosować ten zapis :D.
Co do skrótów przed kropką jestem nauczona, żeby je zawsze rozwijać. Z cudzysłowami też się zwykle pilnuję (choć tych zasad jest tyyyle… w angielskim to zdecydowanie prostsze). Ale o nawiasach nigdy mnie nikt nie uczył. Spróbuję zapamiętać, bo zdarza mi się zamykać w nich pełne zdania. Dzięki!
Asiu, pewnie, że warto rozwijać skróty przed kropką, ale nie zawsze można. Jeśli masz 400-stronicową książkę i w instrukcji wydawniczej jest przyjęty zapis skrótowy wyrażenia, które akurat w jednym miejscu musi być na końcu zdania, to co? Trzeba zostawić skrót. I warto wiedzieć, że kropki się wówczas nie dubluje.
Rzeczywiście zagwozdki niesamowite. Mimo skończonych studiów nie wiedziałam dokładnie gdzie ta kropka. Piszę więc z błędami, a dzięki Tobie się o tym dowiaduję.
Aniu, bardzo się cieszę, że mogłam pomóc.
Zasada pozostawiania kropki poza nawiasem, gdy w nawiasie znajduje się pełne zdanie, jest niedorzeczna. NIGDY się do nie stosuję. NIGDY. (Wolę być posądzona o anglojęzyczne upodobania, niż gwałcić zdrowy rozsądek.) Podobnie absurdalne jest forsowanie kropki po pełnym cytacie (tzn. po zamykającym taki cytat cudzysłowie). Dlatego w redagowanych przeze mnie od wieeeeeelu lat tekstach kropki w analogicznych warunkach językowych stoją PRZED zamykającymi cudzysłowami (i przed zamykającymi nawiasami).
I co tu robić? „Niech się NIE dzieje wola nieba. Z nią się NIE zawsze zgadzać trzeba.”
Howgh! 😉
Papier przyjmie wszystko 🙂